Aktualizacja przepisów o rękojmi – poznaj najważniejsze zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2023 r.
Z dniem 1 stycznia 2023 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy w zakresie rękojmi uchwalone ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. o prawach konsumenta. Wprowadzone zmiany wynikają z konieczności implementacji do polskiego porządku prawnego dyrektyw unijnych (tzw. dyrektywy towarowej i dyrektywy cyfrowej) – główne modyfikacje prezentuje nasz ekspert Piotr Płaksej, adwokat kancelarii Tias.
Zmiana przepisów w zakresie rękojmi
Najistotniejszą zmianą, jaką wprowadza powyższa ustawa jest uregulowanie rękojmi w relacjach konsument-przedsiębiorca.
Obecnie kwestie uprawnień konsumentów w przypadku wystąpienia wad kupionych rzeczy uregulowane są przepisami rozdziału 5a ustawy o prawach konsumenta. Ponownie zatem mamy sytuację, w której przepisy Kodeksu cywilnego o rękojmi nie znajdą zastosowania w przypadku umów zawieranych z konsumentami. Nie oznacza to jednak, że konsumentom uprawnienia z tytułu rękojmi nie przysługują, bowiem ustawa o prawach konsumenta również posługuje się pojęciem rękojmi, także w odniesieniu do uprawnień konsumentów.
Ponadto w obrocie konsumenckim ustawodawca zdecydował się zastąpić pojęcie "rzeczy" bardziej precyzyjnym terminem "towar". W ustawie o prawach konsumenta wprost mowa jest o umowach zobowiązujących do przeniesienia własności towaru. Z definicji towaru wynika zaś, iż jest to rzecz ruchoma. Nie sposób zatem uznać, iż zmienione przepisy znajdą zastosowanie do umów zobowiązujących do przeniesienia własności nieruchomości. W tym zakresie – wyjątkowo – konieczne będzie zatem odwołanie się do przepisów o rękojmi zawartych w Kodeksie cywilnym.
Niezgodność towaru z umową
Kolejną, istotną zmianą jest rezygnacja z podziału wad na wady fizyczne i prawne.
Od 1 stycznia 2023 r. należy posługiwać się jednolitym pojęciem wady, zgodnie z którym polega ona po prostu na niezgodności towaru sprzedanego z umową.
Wskutek omawianej nowelizacji, zmieniły się również niektóre z terminów odnoszących się do wykonywania przez konsumentów uprawnień w reżimie rękojmi. Otóż roszczenia o usunięcie wady lub wymianę ulegną przedawnieniu z upływem ogólnego terminu przedawnienia roszczeń. Co do zasady w obrocie niekomercyjnym, przedawnienie nastąpi więc po sześciu latach, a nie po upływie roku, jak miało to miejsce przed dniem 1 stycznia 2023 r. Ponadto, ustawodawca wydłużył do dwóch lat termin domniemania, że niezgodność towaru z umową istniała już w chwili zakupu. Co więcej, w przypadku rzeczy używanych, przedsiębiorca nie będzie już mógł skrócić tego czasu do roku. Nie sposób pominąć również faktu, iż w zaktualizowanych przepisach ustalono kolejność zgłaszania przez konsumenta poszczególnych przysługujących mu uprawnień. W pierwszej kolejności konsument ma bowiem możliwość zgłoszenia roszczenia o naprawę lub wymianę towaru, a dopiero po spełnieniu określonych warunków będzie mógł dochodzić obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy. Natychmiastowe złożenie oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy będzie możliwe wyłącznie wówczas, gdy wadliwość rzeczy będzie tak znacząca, że naprawa byłaby niemożliwa, niecelowa z punktu widzenia jej opłacalności albo nadmiernie uciążliwa dla konsumenta.
Dodatkowe, istotne zmiany
Wśród innych zmian wprowadzonych omawianą nowelizacją wymienić należy jeszcze m.in. maksymalny 14-dniowy termin na zwrot przez przedsiębiorcę kwoty należnej wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny albo wskutek odstąpienia od umowy, obowiązek odebrania towaru od konsumenta na koszt przedsiębiorcy oraz możliwość wstrzymania się z zapłatą za towar do chwili wykonania przez przedsiębiorcę określonych ustawowo obowiązków.
Dodatkowo warto zauważyć, że według znowelizowanej ustawy o prawach konsumenta przedsiębiorca w pewnych przypadkach nie będzie ponosił odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową. Sytuacja taka nastąpi, gdy konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową, a ponadto wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru.
Przepisy przejściowe
Ostatnią kwestią wymagającą wyjaśnienia jest ewentualne stosowanie zaktualizowanych regulacji do umów zawartych przed dniem 1 stycznia 2023 r. Przepisy przejściowe wyraźnie wskazują jednak, iż do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe stosuje się przepisy dotychczasowe. Co oznacza, że w przypadku umów końcowych zawartych po dniu 1 stycznia 2023 roku, stanowiących realizację wcześniej zawartych umów przedwstępnych kwestie wadliwości rzeczy będą podlegały regulacji w brzmieniu sprzed wprowadzonych zmian.
Podsumowanie
Celem wprowadzenia nowych regulacji jest wzmocnienie praw konsumentów i zwiększenie ich bezpieczeństwa podczas zakupów. Zgodnie z nowymi przepisami, sprzedawcy będą musieli udzielać gwarancji na swoje produkty przez okres co najmniej 2 lat, a konsument w tym samym czasie, będzie miał prawo do bezpłatnej naprawy lub wymiany towaru, jeśli ten okaże się wadliwy.
Dzięki nowym regulacjom, powinno wzrosnąć zaufanie konsumentów do produktów, a wydłużenie okresu przedawnienia roszczeń z tytułu rękojmi zwiększy udzielaną wszystkim kupującym ochronę – podsumowuje nasz ekspert Piotr Płaksej, adwokat kancelarii Tias.
O autorze
Zobacz również
Poland-Korea Business Forum 2024 - eksperci TIAS z prelekcją w Seulu
Przed nami jedno z najważniejszych wydarzeń w naszym tegorocznym kalendarzu. Z wielką radością i dumą informujemy, że po raz kolejny weźmy udział w zorganizowanej przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu misji gospodarczej do Korei Południowej.
Zaproszenie na konferencję „System Emerytalny dla Obcokrajowców”
Serdecznie zapraszany na konferencję „System Emerytalny dla Obcokrajowców”.
Dobre prawo migracyjne jednym z filarów pomocy Ukrainie
W niespokojnym czasie, gdy w Ukrainie nadal trwa konflikt zbrojny, ważne jest, abyśmy potrafili skoncentrować się na perspektywach pomocy i odbudowy.