Nowe przepisy o przedawnieniu – sposób na zdyscyplinowanie wierzycieli

Przedawnienie roszczenia oznacza dla wierzyciela utratę możliwości dochodzenia należności na drodze sądowej po upływie określonego czasu. Zobowiązanie dłużnika nie wygasa ale nie może być już egzekwowane za pośrednictwem organów państwa. Wprowadzenie takiej instytucji ma zapewnić pewność obrotu – tak żeby nie zajmować organów państwowych sprawami, którymi wierzyciel się nie interesował przez określony czas.

Nowoczesna rzeczywistość, w której coraz więcej spraw jest załatwianych ‘on-line’ doprowadziła do tego, że kilka lat temu ustawodawca skrócił z 10 lat do 6 lat okres przedawnienia zobowiązań pomiędzy osobami fizycznymi. Okresy przedawnienia zobowiązań pomiędzy przedsiębiorcami i tak były dosyć krótkie i wynoszą już od dłuższego czasu 3 lata. Należy jednak pamiętać, że w przypadku:

- dochodzenia roszczeń przez sprzedawcę, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej

- roszczeń z umowy o dzieło pomiędzy przedsiębiorcami

- roszczeń Zleceniobiorcy, który zawodowo wykonuje określone zlecenia

Termin przedawnienia roszczeń wynosi 2 lata. W każdym z powyższych przypadków termin przedawnienia upływa z końcem roku, w którym przypada koniec okresu przedawnienia.

Szczególne roszczenia przedawniają się jeszcze szybciej – np. z umowy przewozu – przedawniają się z upływem jednego roku od daty jego wykonania i tutaj termin liczony jest dokładnie jako jeden rok bez przedłużania do końca roku kalendarzowego.

Przedsiębiorcy znaleźli jednak sposób na to, aby wydłużać sobie te terminy, nie ponosząc pełnych kosztów związanych ze skierowaniem sprawy do sądu. Otóż w polskim prawie zarówno uznanie długu jak też każda czynność zmierzająca do dochodzenia roszczenia przed sądem przerywała bieg terminu przedawnienia, po czym ten termin rozpoczynał bieg na nowo.

Dlatego też należy ostrożnie podchodzić do wysyłanych w Polsce na koniec każdego roku dokumentów zawierających uzgodnienie sald w przypadku, gdy na takich saldach znajdują się roszczenia sporne – bowiem podpisanie takiego uzgodnienia bez uwag powoduje, że termin przedawnienia biegnie na nowo.

Aż do końca czerwca tego roku taki sam skutek miało złożenie do sądu wniosku o podjęcie próby ugodowej, wszczynającego tzw. postępowanie pojednawcze– taki wniosek nie wymagał szczególnego uzasadnienia oraz wiązał się z niższą opłatą sądową, a pozwalał na przedłużenie o kolejny taki sam okres czasu do przedawnienia roszczenia. Spowodowało to, że wiele wniosków było tak naprawdę fikcyjnych, tj. wcale realnie nie zmierzało do zawarcia ugody, a jedynie służyło przedłużeniu okresu, w którym wierzyciel mógł zdecydować się na proces sądowy – jeżeli z danej przyczyny (strategia procesowa, brak przekonania o zasadności roszczenia) – nie był jeszcze gotowy na podjęcie decyzji o skierowaniu do sądu pozwu i poniesienia kosztu postępowania.

Ustawodawca od dłuższego czasu ograniczał tę możliwość – dotychczas zwiększając koszty takiego wniosku. W dniu 30 czerwca 2022 roku weszła w życie zmiana przepisu
art. 121 kodeksu cywilnego, wprowadzająca zapisy, na mocy których zawezwanie do próby ugodowej jedynie zawiesza okres przedawnienia o czas rozpoznania wniosku – czyli od momentu jego złożenia do dnia, w którym odbędzie się przed sądem posiedzenie w sprawie ewentualnej ugody. Jeżeli Strony zawrą porozumienie w przedmiocie skierowania sprawy do mediacji – zawieszenie biegu przedawnienia obejmuje czas, w którym trwa postępowanie mediacyjne.

Przepis ten – podobnie jak wcześniejsze podniesienie opłat za rozpoczęcie postępowania pojednawczego – ma zmniejszyć skłonność wierzycieli do przeciągania sporów i zmusić ich do podjęcia decyzji co do skierowania sprawy do sądu albo rezygnacji z dochodzenia (niepewnego najczęściej) roszczenia.

O autorze

Piotr Płaksej

Adwokat Piotr Płaksej, wpisany w 2009 roku na listę adwokatów Wrocławskiej Izby Adwokackiej. Absolwent studiów stacjonarnych prawa na Wydziale Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Ukończył również Program Prawa Międzynarodowego i Gospodarczego w ramach współpracy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz– Catholic University of America, Columbus School of Law. Następnie odbył aplikację sądową przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu. Od ukończenia studiów nieprzerwanie pracuje w kancelariach zajmujących się udzielaniem pomocy prawnej z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. W ramach współpracy z Klientami przeprowadził szereg szkoleń i seminariów z zakresu prawnych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Specjalizuje się w świadczeniu pomocy prawnej z zakresu realizacji inwestycji budowlanych, prawa zamówień publicznych i prawa spółek

Zobacz również

Dobre prawo migracyjne jednym z filarów pomocy Ukrainie

W niespokojnym czasie, gdy w Ukrainie nadal trwa konflikt zbrojny, ważne jest, abyśmy potrafili skoncentrować się na perspektywach pomocy i odbudowy.

Czytaj więcej

Już wkrótce mija termin raportowania CbC

W ramach prac OECD mających na celu przeciwdziałanie transferowi zysków m.in. do rajów podatkowych, wypracowano mechanizm raportowania Country by Country (CbC).

Czytaj więcej

TIAS laureatem prestiżowego rankingu „Diamenty Forbesa 2024”!

Z radością i dumą informujemy, że nasza firma została laureatem prestiżowego rankingu „Diamenty Forbesa 2024”!

Czytaj więcej